خراطی چوب و چگونگی تولید محصولات چوبی

خراطی چوب شیوه‌ای از تولید محصولات چوبی است که طی آن و توسط ابزار و وسایل مختلف و عمدتاً به وسیلهٔ دستگاه خراطی اشیایی نظیر قلیان، گهواره، پایهٔ آباژور و ظروف مختلف ساخته و پرداخته می‌شود. خراطی ساختن اشیا از چوب است که سابقه‌ای بسیار طولانی دارد.

بقایای نقش برجسته‌های کاخ داریوش در تخت جمشید نشان می‌دهد که تخت و چهارپایه و عودسوز آن به شیوهٔ خراطی تهیه شده‌است. شاردن جهانگرد فرانسوی نیز تحت تأثیر مهارت خراطان ایران قرار گرفته و سخن گفته‌است. حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته‌اند از آن به خوبی بهره‌برداری کنند.

خراطی چوب

خراطی چوب به قدمت تاریخ

خراطی چوب یکی از صنایع دستی سنتی ایران است که از زمانهای قدیم در این مرز و بوم رواج داشته و به طور معمول در مناطقی از کشور که چوب در آنجا بیشتر یافت می‌شود رایج است. در هنر خراطی اشیاء به صورت متقارن ساخته می‌شود اغلب از چوبهای نرم و اندکی مرطوب برای این کار استفاده می‌کنند.

هنر خراطی از تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی دستگاه خراطی حاصل می‌شود. سابق بر این دستگاه خراطی مشتمل بر چند ابزار دستی بود که از چوب ساخته و پرداخته می‌شد در حال حاضر این دستگاه علاوه بر تغییر شکل ظاهریش ازدو بازوی فلزی تشکیل شده‌است که با قرار گرفتن و محکم شدن حجم چوبی میان آنها، وبا چرخش چوب حول یک محور کار و با استفاده از میله‌های فلزی (مغار))هر کدام درایجاد فرو رفتگی یا خراشیدگی خاصی استفاده می‌شوند (بر حجم چوبی، شکل مورد نظر را ایجاد می‌نمایند.

حتما بخوانید : ماشین تراش و استفاده آن در صنعت چوب

دستگاه تراش در خراطی چوب

در خراطی چوب از دستگاه تراش افقی نسبت به تراش چوب استفاده می‌کنند. از جمله این آثار که سابقهٔ تاریخی دارد، می‌توان به‌ حجاری‌های تخت جمشید نقوشی از تخت و چهارپایه‌ سلطنتی و عودسوز را می‌توان نام برد. در هنر خراطی هرچه چوب فشرده‌تر و محکم‌تر باشدمی توان به کارهای ظریف تر پرداخت وهمچنین دوام آن بیشتر می‌شود. یک نمونه‌ از انواع چوب خراطی می‌توان به چوب سپیدار اشاره کرد. وسیله کاران‌ها درقدیم چهارچوبی بود که رکاب داشت که سروته چوب رابه دهانه ان محکم کرده و توسط کمانی چوب با حرکت دورانی حول محور خود می‌چرخد.

امروزه این دستگاه برقی شده وکار خراطان تاحدودی راحت شده، نوع دیگر ابزار (مغار) است که ‌سر آن شبیه ناخن می‌باشد. مغاربه چوبی که حول محور خود می‌چرخد، فشار وارد نموده تا شکل مورد نظر را خراطی کند.